Categorie: geschiedenis

Binnen tien jaar na de oprichting bereikt het toneelspel van deze arbeidersvereniging een hoog niveau. Het verheffingsideaal in de praktijk. Op 14 oktober 1911 treedt EVT op met Rosmersholm, wel het meest gelaagde stuk van Henrik Ibsen genoemd. Het onderzoekt de spanning tussen behoud en verandering. De recensie is enthousiast, vooral over mejuffrouw van Hummel, de dochter… Lees verder De toneelspeler en zijn kunst

In 1907 komt de grote toneelschrijver Herman Heijermans speciaal voor de Sosiealistiese Toneelvereniging naar Twente. Als getuige in hun strafzaak. Op 10 november 1906 voert de Sosiealistiese Toneelvereniging  Allerzielen van Heijermans op in de zaal van de Groote Sociëteit (tegenwoordig de Kleine Willem) in Enschede. Hoofdpersoon van het stuk is pastoor Nansen, die onderdak verleent aan de hoogzwangere, maar ongetrouwde… Lees verder De zaak Heijermans

Het eerste stuk dat Enschede’s Vrije Toneel speelt is ‘De macht van het Geld’: propaganda van de socialist Johan Tusveld.  Op 14 en 15 maart 1903 treedt de Sosialistiese Tooneelvereniging op met De Macht van het Geld – een oorspronkelijk melodrama in 3 bedrijven door Johan Tusveld. Dienstbode Marie werkt voor een rijke fabrikant, Gouddorst. Zij maakt via haar… Lees verder Socialistische propaganda

Tijdens een grote werkstaking wordt Enschede’s Vrije Toneel opgericht. Wie zijn de mensen die zich inzetten voor kunst en socialisme? Op zondag 2 februari 1902 vindt de oprichting plaats. Het is twee weken nadat er een werkstaking van dekenwevers is begonnen in de fabriek van Van Heek en Co. Een bemiddelingspoging door minister van binnenlandse… Lees verder Enschede’s Vrije Toneel

Het Vrije in Enschede’s Vrije Toneel verwijst naar Vrij Socialisme. Dit is een radicale linkse stroming met Ferdinand Domela Nieuwenhuis als inspirator. Op 1 augustus 1885 komt Ferdinand Domela Nieuwenhuis naar Enschede. “In de stampvolle zaal luisterden de Enschedeesche slaven schier ademloos naar het voor hen vreemde geluid. Bij ‘t vele dat hun vreemd en vaag leek… Lees verder Vrij socialisme

Enschede’s Vrije Toneel komt voort uit Victoria, de eerste toneelvereniging voor arbeiders in Enschede. Opmerkelijk: Victoria is opgericht door een man die niet kon lezen en schrijven.  Op 11 februari 1882 is het eerste optreden van Victoria. De fabrieksarbeiders spelen Otto van Reinsbergen, een riddertoneel in drie bedrijven. Daarna volgt Het testament of De List der Liefde, een blijspel met zang in twee bedrijven. De krant Tubantia prijst de moed van de fabrieksarbeiders om… Lees verder Arbeiderstoneel

In deze blog worden de bronnen beschreven die in het algemeen gebruikt zijn. Citaten en afbeeldingen worden per blog weergegeven. Gebruikte primaire bronnen Eigen archiefmateriaal van de vereniging  Plakboeken, foto’s en materialen van leden van de vereniging Interviews met (ex)leden en deskundigen Krant “Recht door Zee” 1902-1908 en 1913-1915; Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis Krant… Lees verder Verantwoording