Enschede’s Vrije Toneel bestaat in 2002 maar liefst 100 jaar! Om het spelplezier te vieren organiseert het een tweedaags jubileumfestival waarin het andere verenigingen betrekt.
Op 12 en 13 april 2002 organiseert EVT een festival ter ere van het 100-jarig jubileum. Zes zusterverenigingen zijn uitgenodigd om op twee avonden en twee locaties te laten zien wat er in Twente aan amateurtoneel gebracht wordt. Het EVT heeft zelf het laatste woord. Hans Vos tekent voor het stuk Herleven, “een ongetwijfeld autobiografisch stuk over een ambitieuze toneelvereniging die voor de verandering een hoorspel wil opnemen. Het past uitstekend in de traditie van EVT dat dit gepaard gaat met grote emoties en bijna een crisis in de vereniging veroorzaakt. Wie het EVT eenmaal in zijn hart heeft gesloten, zal vaak terugkomen.” (1)
Het festival bevestigt de positie die EVT heeft in het culturele leven in Enschede. De vereniging is altijd een eigen weg gegaan, maar er is in de afgelopen decennia samenwerking geweest met andere toneel- en muziekverenigingen, EVT doet mee aan festivals in het Vestzaktheater en aan de Week van de Amateurkunst en komt via steeds wisselende regisseurs in contact met het culturele leven in Enschede. De opeenvolgende subsidieregelingen voor amateurkunst van de gemeente Enschede dragen inmiddels al decennia lang bij aan de mogelijkheden om toneelproducties te maken en regelmatig wordt er ook een beroep gedaan op andere fondsen.
Maar het is het sociale aspect van de vereniging dat EVT al die jaren doet leven. De spelers zijn over het algemeen heel trouw aan EVT en blijven soms decennialang lid. Er worden verschillende activiteiten georganiseerd om aan de sfeer bij te dragen. Zo vinden er veelvuldig repetitieweekenden plaats. Jaarlijks wordt het EVT-uitje ondernomen, waarin verschillende plaatsen en activiteiten in Enschede worden aangedaan: er wordt gefietst, gekookt, gegeten, en er worden musea en voorstellingen bezocht. Een tijd lang heeft EVT zelfs een eigen uitgave gemaakt, Blauw Licht. Daarnaast wordt de Henk van Ulzentrofee uitgereikt aan leden met een bijzondere verdienste voor de vereniging. Later, als Fred Bosman onverwacht overlijdt, wordt deze naar hem vernoemd: de Fred Bosmantrofee. Tot slot zijn enkele leden bevorderd tot erelid.
De sfeer in de groep lijdt ook tot mooie anekdotes. Linda herinnert zich: “Heel veel lol, plezier en veel leuke mensen. Vaak de slappe lach gehad op het toneel en tijdens repetities. Mijn eerste avond: of ik even zou willen heupwiegen. Als geëmancipeerde vrouw was ik niet echt bereid tot dit soort seksistische wandelingetjes. Vervolgens kreeg ik ook nog eens een tik op mijn kont… Ik vond dat helemaal denigrerend. Was natuurlijk ‘part of the role’. Ik was nog niet in de ‘toneelstand’ en vroeg me af wat voor een club dit in vredesnaam was. Mijn tweede avond bij EVT: een speelster zou mij een klap in mijn gezicht geven en potverdorie dat deed ze wel erg overtuigend. Te overtuigend naar mijn zin. En nog een keer, en nog een keer…. Een medespeler die tijdens een optreden in het vuur van zijn spel een contactlens uit mijn oog mepte… en dan gewoon doorspelen. Hij had het overigens helemaal niet door en was zich van geen kwaad bewust. Het publiek kon de zaal niet uit voordat ik mijn contactlens terug gevonden had. Is gelukt.”
Ook de regisseurs zijn zich bewust van het belang van de goede sfeer in de groep. Marlies vertelt: “De eerste kennismaking is me goed bijgebleven. Ik had een aantal improvisatie opdrachten waar we mee aan de slag gingen en ik merkte direct al dat iedereen zin had om te spelen. Zonder angst of schaamte kwamen er de meest grappige, bijzondere en eigenzinnige scenes uit. Ik kon gelijk zien dat er een vertrouwensband was waardoor er heel veel spelmogelijkheden waren. Dat was voor mij ook direct het moment waarop ik dacht: ‘Ik heb zin om met deze mensen te werken.’ Ik kon zien dat er genoeg potentie in deze groep zat en dat gaf mij heel veel zin om met iedereen aan het werk te gaan.”
Volgende keer: In de nieuwe eeuw kiest Enschede’s Vrije Toneel Nederlandstalig repertoire van hedendaagse schrijvers. Eén van hen, Peer Wittenbols, omschrijft EVT als “fysiek, komisch en poëtisch.”
Referentie
(1) Tubantia, 15 april 2002